Grzegorz Świszcz – Rządowe Centrum Bezpieczeństwa
Nowy SMS-owy system ostrzegania przed zagrożeniami Alert RCB zakończył fazę pilotażu i w grudniu wszedł w życie. Informacje o zdarzeniach zagrażających życiu i zdrowiu są przekazywane przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa do wszystkich użytkowników telefonów komórkowych bez konieczności wcześniejszej rejestracji. Alert RCB jest wynikiem prac, które się rozpoczęły po burzach w 2017 roku, gdy zginęły dwie harcerki wypoczywające na obozie w Suszku w województwie pomorskim.
Aby otrzymywać Alert RCB nie trzeba instalować żadnych aplikacji. Otrzyma go każdy, kto posiada telefon komórkowy, bez względu na to u jakiego operatora jest zarejestrowany. Nie jest istotne także czy jest to najnowszej generacji smartphone, czy zwykły, stary telefon komórkowy. Wszystkie osoby, które znajdują się na obszarze, na którym może dojść do zagrożenia życia lub zdrowia i mają włączony telefon, otrzymają krótką wiadomość tekstową (SMS) z informacjami dotyczącymi rodzaju zagrożenia wraz z lokalizacją, a także z zaleceniem co należy robić.
DLACZEGO SMS
Według danych CBOS z telefonów komórkowych korzysta aż 92% mieszkańców Polski. Dlatego to właśnie SMS-em najskuteczniej można szybko przekazać informacje o zagrożeniu. SMS z ostrzeżeniem składa się ze 160 znaków. Aby zawrzeć w nim wszystkie istotne informacje, ze względów technicznych, zrezygnowano z polskich znaków.
NA JAKICH ZASADACH FUNKCJONUJE ALERT RCB
Zasady te reguluje ustawa o zarządzaniu kryzysowym, która nakłada na wszystkich operatorów obowiązek niezwłocznego wysłania komunikatu do wszystkich użytkowników na terenie wskazanym przez dyrektora Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. Nie trzeba zapisywać się, ani wyrażać zgody na to, aby otrzymywać Alert RCB. To działanie w stanie wyższej konieczności, gdy życie i zdrowie ludzi jest zagrożone, dlatego wiadomość otrzymają wszyscy, którzy przebywają na zagrożonym terenie.
SMS-y z ostrzeżeniem rozsyła do użytkowników telefonów operator, a nie Rządowe Centrum Bezpieczeństwa. Centrum nie dysponuje danymi użytkowników telefonów komórkowych, nie prosi o nie, nie zbiera, nie tworzy i nie przetwarza żadnych baz danych. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa podejmuje decyzje w sprawie uruchomienia systemu, tworzy komunikat oraz decyduje o obszarze, na który wysyłany jest Alert RCB.
JAK POWSTAJE ALERT RCB
Alert RCB powstaje na podstawie informacji o potencjalnych zagrożeniach, które RCB otrzymuje z ministerstw, służb np. policji, straży pożarnej, straży granicznej, urzędów i instytucji centralnych np. Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej oraz urzędów wojewódzkich. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu monitoruje sytuację pod kątem wystąpienia różnego rodzaju zagrożeń i w razie potrzeby, w porozumieniu z instytucją monitorującą dane zagrożenie, uruchamia Alert.
Ostrzeganie SMS-em jest uruchamiane między innymi przy zagrożeniu wichurą, burzą, powodzią, pożarem, skażeniem chemicznym i radiacyjnym, epidemią oraz zamachem terrorystycznym. Są to zjawiska, w tym atmosferyczne, stanowiące bezpośrednie zagrożenie dla życia.
Niestety nie wszystkie, zwłaszcza lokalne zdarzenia, da się odpowiednio wcześniej przewidzieć. Często lokalny podmuch wiatru może powalić np. uszkodzone drzewo, co może stanowić zagrożenie dla życia. Ważne jest, żeby bez względu na to czy otrzymamy Alert RCB, zachować rozsądek i postępować zgodnie z zasadami bezpieczeństwa.
ALERT RCB RÓWNIEŻ DLA OBCOKRAJOWCÓW ORAZ DLA POLAKÓW ZA GRANICĄ
Alert RCB obejmuje również obcokrajowców, z zagranicznymi kartami SIM w telefonach, którzy przebywają w Polsce. Otrzymają wiadomość o zagrożeniu w języku angielskim. Alert RCB otrzymają także Polacy przebywający za granicą, gdy ich życie będzie zagrożone. Poprzez wysłanie wiadomości nie tylko możemy ostrzec rodaków, ale także możemy poznać przybliżoną ich liczbę w danym kraju. Co za tym idzie, w momencie ewentualnej ewakuacji, rząd będzie wiedział czy należy wysłać samolot, autokary, czy być może poprosić inne państwo o pomoc, gdy liczba Polaków będzie niewielka.
ALERT RCB I NAJMŁODSI UŻYTKOWNICY TELEFONÓW KOMÓRKOWYCH
Według badań prezentowanych przez Survey Sodahead, aż 83% 10-latków w Polsce posiada swój telefon komórkowy. Na tle innych krajów, takich jak Wielka Brytania, Niemcy, USA czy Brazylia, Polska ma największy odsetek dzieci codziennie korzystających z telefonu komórkowego. Dlatego niezbędne jest przekazanie najmłodszym wiedzy na temat Alertu RCB, aby po pierwsze, SMS z informacją o zagrożeniu nie przestraszył dziecka, a po drugie, żeby wiedziało jak się zachować.
W przekazaniu tej wiedzy i przygotowania uczniów do odpowiedzialnego traktowania Alertu RCB niezbędne jest wsparcie nauczycieli. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa we współpracy z Ośrodkiem Rozwoju Edukacji (ORE) opracowało scenariusze zajęć z uczniami dla wszystkich etapów edukacyjnych. Lekcje dostarczają uczniom wiedzy nt. Alertu RCB, a także zagrożeń i sposobów zachowania się w sytuacjach stwarzających niebezpieczeństwo. Scenariusze opatrzone zostały komentarzami metodycznymi, zawierają pomoce dydaktyczne niezbędne do przeprowadzenia dodatkowych zajęć. Wsparciem dla nauczycieli w prowadzeniu zajęć z uczniami będzie także szkolenie e-learningowe opracowane przez RCB i ORE. Składają się na nie, oprócz scenariuszy lekcji, prezentacje dotyczące Alertu RCB oraz bezpiecznych zachowań podczas różnych sytuacji zagrażających życiu, infografiki, poradniki oraz plakat i trzydziestosekundowy film animowany (dla najmłodszych uczniów szkół podstawowych) o tym, jak należy postąpić, gdy otrzyma się Alert RCB. Plakat, jako pomoc w prowadzeniu zajęć, został przy współpracy z kuratoriami rozdystrybuowany do szkół podstawowych w całym kraju (zarówno publicznych jak i prywatnych).
Ponadto informacje o Alercie RCB są propagowane poprzez profile Centrum w portalach społecznościowych (Facebook, Twitter, Instagram, Youtube) oraz stronę internetową www.rcb.gov.pl. Można z niej pobrać wszystkie materiały.
DOTYCHCZASOWE DOŚWIADCZENIA
12 grudnia weszła w życie nowelizacja ustawy Prawo telekomunikacyjne, zmieniająca ustawę o zarządzaniu kryzysowym wprowadzając tym samym Alert RCB. Oficjalnie został również zakończony pilotaż nowego systemu ostrzegania przed zagrożeniami. Podczas półrocznego testu Alert RCB był uruchamiany 4 razy. Wysłano ponad 50 milionów SMS-ów na terenie 11 województw. W trakcie pilotażu Alert był rozsyłany na obszar całych województw, teraz ostrzeżenie będzie bardziej precyzyjne. Komunikat można wysyłać do użytkowników telefonów komórkowych będących na terenie nawet jednego powiatu.
Alert RCB miał bardzo dobry odbiór społeczny. Tylko po wysłaniu pierwszego ostrzeżenia w internecie temat podjęły wszystkie media tradycyjne i internetowe. W sieci pojawiło się ponad 1600 wzmianek, które dotarły do 11 milionów osób (dane z brand24.pl). Temat był szeroko komentowany przez internautów. Dominowały pozytywne opinie, co świadczy o tym, że system ostrzegania przez SMS-y wyszedł naprzeciw oczekiwaniom społecznym.
Alert RCB jest cały czas udoskonalany. Uruchomiliśmy specjalną skrzynkę mailową alert@rcb.gov.pl, pod którą czekamy na wszelkie uwagi od użytkowników. Wszystkie są dokładnie analizowane i po sprawdzeniu możliwości prawnych i technologicznych będą wdrażane.
KOMENTARZ
Alert RCB jest projektem, którego celem jest ostrzeżenie wszystkich użytkowników telefonów komórkowych o możliwym zagrożeniu. Jest on doskonałym uzupełnieniem istniejących do tej pory systemów ostrzegania przez media tradycyjne czy społecznościowe. Wiadomości tekstowe będą wysyłane tylko w nadzwyczajnych sytuacjach, gdy zagrożone jest bezpośrednio życie i zdrowie, w zależności od zaistniałych okoliczności. Otrzymają go również obcokrajowcy, którzy przebywają w Polsce oraz Polacy za granicą. SMS z ostrzeżeniem ma pomóc uniknąć niebezpieczeństwa lub zminimalizować jego skutki. Można się go spodziewać o każdej porze dnia i nocy, bez względu na dzień tygodnia. Wszystko zależeć będzie od aktualnej sytuacji związanej z ewentualnym zagrożeniem życia i zdrowia.
