Martyna Olejnik – Rządowe Centrum Bezpieczeństwa
Przedsiębiorstwo Przeładunku Paliw Płynnych NAFTOPORT Sp. z o.o. wykonuje przeładunki ropy naftowej i produktów naftowych w Porcie Gdańskim. Spółka stanowi istotny element logistyki dostaw ropy dla polskich i niemieckich rafinerii oraz jej tranzytu, a także lądowo-morskiego przeładunku produktów naftowych. Infrastruktura terminalu przeładunkowego Naftoportu obejmuje pięć stanowisk przeładunkowych o potencjale przekraczającym 44 mln. ton paliw płynnych rocznie. O bezpieczeństwo energetyczne państwa w aspekcie zapewnienia nieprzerwanych dostaw paliw płynnych pytamy Andrzeja Brzózkę, prezesa zarządu Naftoportu.
W jakim stopniu Naftoport zapewnia bezpieczeństwo dostaw paliw płynnych dla Polski oraz jakie są plany rozwoju spółki? Czy jest planowana rozbudowa obiektu?
Naftoport posiada potencjał przeładunkowy w pełni pokrywający obecne krajowe zapotrzebowanie na ropę naftową importowaną drogą morską oraz eksportowane i importowane morzem produkty rafinacji – paliwa płynne. Naftoport, w pewnym zakresie, zabezpiecza także dostawy ropy naftowej do dwóch rafinerii położonych na terenie Niemiec, w pobliżu naszej granicy. Utrzymywany potencjał przeładunkowy Przedsiębiorstwa, pod warunkiem zachowania odpowiedniej koordynacji dostaw, jest w stanie sprostać całkowitemu pokryciu potrzeb importowych ropy naftowej dla Polski. Innymi słowy, Naftoport, poza aspektem ekonomicznym (a Spółka wykazuje się dobrym wynikiem ekonomicznym), pełni przede wszystkim rolę gwaranta bezpieczeństwa dostaw surowca – ropy naftowej na krajowe potrzeby. Aktualnie nie planujemy rozbudowy obiektu. Nasze bieżące działania modernizacyjne ukierunkowane są na unowocześnianie Terminalu, podnoszenie standardu obsługi oraz zwiększanie jego bezpieczeństwa.
Czy Naftoport jest przygotowany na odbiór każdego rodzaju ropy naftowej niezależnie od jej pochodzenia i składu? Skąd obecnie przyjmowane są dostawy?
Tak, urządzenia i instalacje Terminalu przeładunkowego Naftoportu mogą przeładować każdy gatunek ropy naftowej, aczkolwiek nieliczne jej gatunki (np. ciężka ropa wenezuelska) wymagają dochowania pewnych parametrów, np. związanych z temperaturą, co czyni obsługę takich ładunków trudniejszą. Niemniej, wszystkie gatunki ropy obsługiwane przez nas w ostatnich latach, a także te z nowych kierunków jakie pojawiają się w ostatnim okresie, są dla nas ładunkiem typowym, do którego przystosowany jest nasz Terminal. Aktualnie do Terminalu Naftoportu najczęściej przypływa rosyjska ropa typu Rebco, ropa z kierunków bliskowschodnich, ropa kazachska oraz ze złóż Morza Północnego, a ostatnio także – z Ameryki Północnej, nie tylko z USA, ale sporadycznie również ze złóż kanadyjskich. Do Naftoportu regularnie także trafia ropa naftowa z naszych rodzimych złóż bałtyckich, wydobywana przez Petrobaltic. Jak widać, kierunki, z których przybywa do nas surowiec, są dosyć liczne.
Jak dywersyfikacja źródeł wpływa na działalność operacyjną Naftoportu?
Dywersyfikacja wpływa na nasze funkcjonowanie o tyle, o ile oznacza szansę na zwiększenie dostaw morskich ropy naftowej do Polski – co w sytuacji, gdy jesteśmy jedynym krajowym terminalem przeładunków ropy – oznacza wzrost wolumenu obsługiwanego przez Terminal Naftoportu, jest więc szansą dla Spółki. Jeśli chodzi o działalność operacyjną, to aspekty związane z dywersyfikacją zdecydowanie mieszczą się w granicach zwykłej działalności operacyjnej Terminalu.
Co jest największym wyzwaniem podczas przyjmowania statków z ropą naftową? Czy proces ten jest ściśle sproceduralizowany, czy jest elastyczny i zależy od kapitana statku i Naftoportu?
Nie traktujemy naszych codziennych obowiązków jako wyzwania, raczej jest to uporządkowany proces złożony z wielu procedur, które trzeba dochować. Niemniej, trzeba też być gotowym i umieć zareagować na sytuacje nieprzewidziane. Stąd funkcjonowanie terminalu naftowego wymaga profesjonalnego podejścia do wszelkich możliwych zmiennych i traktowania ich jako nieodłącznego elementu procesu obsługowego. Nasza załoga jest wykwalifikowana w sposób umożliwiający bezbłędną interpretację parametrów i bezzwłoczną reakcję, a większość działań objętych jest wysoce specjalistycznymi procedurami, mającymi na celu skoordynowanie i bezpieczne przeprowadzenie wszystkich operacji składających się na przeładunek, który mieści się w ściśle określonych ramach podczas poszczególnych etapów. Przeładunki mogą się nieco od siebie różnić, w zależności od rodzaju ładunku, wielkości i wyposażenia statku, czy choćby warunków hydrometeorologicznych. Niemniej, określone parametry graniczne nie mogą zostać przekroczone, co zapewnia ich bieżąca, podwójna kontrola oraz zdolność do reakcji, zarówno ze strony Terminalu, jak i statku. Oczywiście, zdarzają się sytuacje nieprzewidziane, czy nawet niepożądane, i tutaj kluczową rolę odgrywają wspomniane wcześniej kompetencje pracowników i załogi statku.
Czy Naftoport jest przygotowany na reagowanie w przypadku incydentalnego zanieczyszczenia wody portowej ropą naftową?
Naftoport przywiązuje bardzo dużą wagę do bezpieczeństwa środowiskowego, stale inwestuje w rozwiązania prewencyjne oraz środki służące zwalczaniu ewentualnych rozlewów i jest dobrze przygotowany na wypadek zanieczyszczeniami substancjami olejowymi. Baseny Terminalu i stanowiska przeładunkowe Naftoportu wyposażone są w stałe stalowe zapory przeciwrozlewowe oddzielające baseny przeładunkowe, instalację zapór pneumatycznych przy wejściach do basenów, zestaw pływających zapór przeciwolejowych, tace zapobiegające przedostaniu się rozlewów do wody, system awaryjnych zbiorników do odbioru rozlewów, podczyszczalnie zaolejonych wód opadowych, a także zapas środków sorpcyjnych, dyspergentów i detergentów do usuwania zanieczyszczeń ropopochodnych z wody i gruntu. W czasie przeładunku pełniona jest asysta przeciwrozlewowa w oparciu o statki ratowniczo-gaśnicze. Na wypadek zanieczyszczenia wód portowych przewidziane są specjalne działania, oparte o przygotowane plany zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń dla wód portowych. Prowadzenie akcji ratowniczej realizowane jest przez jednostki pływające Straży Ochrony Portu Gdańsk i przez Portową Straż Pożarną, pod nadzorem Urzędu Morskiego. Naftoport ma także możliwość wykorzystania dodatkowego sprzętu i wyposażenia przeciwrozlewowego, będącego w dyspozycji SOPG oraz innych służb: Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa SAR oraz Państwowej Straży Pożarnej.
W jaki sposób Naftoport jest chroniony przed współczesnymi zagrożeniami, takimi jak terroryzm i cyberataki czy bezzałogowe obiekty latające?
Naftoport jest obiektem portowym, w związku z tym posiada system ochrony lądowej i od strony wody. Ochrona odbywa się zgodnie z planem ochrony ISPS (Międzynarodowy Kodeksu Ochrony Statku i Obiektu Portowego) oraz z zasadami przepisów dotyczących ochrony mienia i osób. System ochrony obejmuje środki techniczne, w tym różnego typu kamery telewizji przemysłowej, system radarowy oraz system ochrony podwodnej. Sieć informatyczna jest zabezpieczona przed nieuprawnionym dostępem i zabezpieczana zgodnie z zaleceniami oraz we współpracy z Narodowym Centrum Cyberbezpieczeństwa (NC Cyber).
Jak ocenia Pan przeprowadzone ćwiczenie LIBERO 2017 pod kątem współdziałania wszystkich podmiotów w obliczu zagrożenia dostaw paliw płynnych dla Polski?
Moja ocena współdziałania podmiotów w obliczu zagrożenia dostaw paliw płynnych, prowadzonego w ramach ćwiczeń LIBERO 2017, wypada pozytywnie. Kilka działań w ramach tych ćwiczeń odbyło się w warunkach pełnej aplikacji, stąd też z pozycji Naftoportu nie mogę pokusić się o całościową ich ocenę. Niemniej, podmioty współdziałające w obszarze funkcjonowania naszego Przedsiębiorstwa, w tym na terenie Terminalu Naftoportu, wykazały się profesjonalizmem oraz dużym doświadczeniem. Z naszego punktu widzenia widzimy potrzebę zwiększania stopnia wykorzystania wiedzy i doświadczenia, jakimi dysponują pracownicy techniczni Przedsiębiorstwa, w trakcie kolejnych ćwiczeń tego typu, których cykliczne kontynuowanie wydaje się zasadne.