Mirosław Sobolewski, Rządowe Centrum Bezpieczeństwa

Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego (wcześniej Krajowy Plan Reagowania Kryzysowego) funkcjonuje już od 2010 r. Wieloletnie doświadczenia w korzystaniu z tego dokumentu podczas sytuacji kryzysowych oraz przy okazji zabezpieczenia dużych imprez, w tym Mistrzostw Europy UEFA EURO 2012, Szczytu NATO i Światowych Dni Młodzieży, wskazują na konieczność istotnej weryfikacji zarówno konstrukcji jak i treści Planu.

W nowo opracowywanej wersji dokumentu planuje się podział funkcjonalny Planu na dwie części: A i B. Część A obejmować będzie przedsięwzięcia realizowane przez organy administracji publicznej w dwóch fazach zarządzania kryzysowego – fazie zapobiegania i przygotowania. W części tej wyszczególniono przede wszystkim działania, które powinny być realizowane w celu zminimalizowania ryzyka wystąpienia zagrożeń i/lub ograniczenia ich skutków. Z kolei część B będzie zawierać głównie rozwiązania stosowane przez organy administracji publicznej w ramach faz – reagowania i odbudowy, koncentrując się w szczególności na procedurach reagowania oraz opisie mechanizmów i zasad wykonania zadań przez podmioty wiodące i współpracujące w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej, a także działaniach na rzecz powrotu do normalnego funkcjonowania społeczeństwa, infrastruktury i administracji.

Właśnie w celu ułatwienia praktycznego wykorzystania zapisów KPZK, wprowadzony będzie mechanizm stosowania procedur wykonawczych i konkretnych zadań do realizacji w sytuacji kryzysowej. Bazując na wspomnianych wcześniej doświadczeniach, w nowej wersji dokumentu proponujemy wprowadzenie formuły modułów zadaniowych z mechanizmem ich stosowania opisanym poniżej.

W Planie wyszczególniono ponad 180 zadań obejmujących całe spektrum działań realizowanych w sytuacji kryzysowej przez każdego ministra kierującego działem administracji rządowej, Szefa ABW, Szefa AW, wojewodę i dyrektora Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. Podstawą do sformułowania tych zadań były zapisy ustawy o zarządzaniu kryzysowym, ustawy o działach administracji rządowej, ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w województwie. Zadania pogrupowano w katalogi (oddzielnie dla każdego wykonawcy) od I do XXXI.

Na potrzeby konkretnej sytuacji kryzysowej podmiot wiodący (minister/wojewoda), kierując się m.in. propozycją własnego zespołu zarządzania kryzysowego, dobiera (stosownie do rodzaju zdarzenia oraz oszacowanej skali i prognozy rozwoju zagrożenia) zestaw katalogów i zawartych w nich zadań do uruchomienia i wykonania. Każde zadanie, zwane modułem zadaniowym, jest zestawieniem szczegółowych przedsięwzięć i sposobu ich realizacji, w formie procedury uruchamiania i wykorzystania zasobów. Odpowiednio, ten sam mechanizm stosuje się w sytuacji, kiedy uruchomione jest działanie Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego. Na przykład zdarzenie „powódź” oznacza przypisanie mu między innymi katalogów realizowanych przez ministrów właściwych do spraw wewnętrznych, do spraw administracji publicznej, do spraw zdrowia, do spraw transportu itd. Konkretne zadania z danego katalogu uruchamia właściwy minister w uzgodnieniu z podmiotem wiodącym. Warunkiem skuteczności mechanizmu jest rzetelne wypełnienie przez wykonawcę treści swojego modułu, który powinien dać odpowiedź na zasadnicze pytania: jakie są zadania główne i szczegółowe, kto uruchamia działania, kto, jak i z kim je wykonuje oraz jakimi dysponuje siłami.

W projekcie przygotowywanego KPZK zakłada się, że podmioty wyszczególnione w siatce bezpieczeństwa przygotują szczegółowe rozwiązania dla każdego z przypisanych im modułów zadaniowych w terminie 6 miesięcy od dnia przyjęcia przez Radę Ministrów KPZK. W celu zachowania standaryzacji rozwiązań zaproponowano następującą zawartość każdego modułu:

KOMENTARZ
Modułowa kompozycja Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego daje dużą elastyczność w wyborze optymalnej strategii i taktyki postępowania w fazie reagowania i usprawnia proces planowania działań. Ponadto, sugerowana zawartość koncentruje się na praktycznych aspektach działania, natomiast sposób doboru poszczególnych modułów powinien usprawnić reagowanie organów administracji nie tylko w przypadku wystąpienia zagrożenia wskazanego w siatce bezpieczeństwa, ale również nowych, wcześniej niezidentyfikowanych. Projekt nowego KPZK zostanie w 2017 roku poddany konsultacjom ze wszystkimi ministrami i wojewodami.