Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego (KPZK) jest dokumentem planistycznym, przygotowanym przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa we współpracy z ministerstwami, urzędami centralnymi i województwami, w oparciu o ustawę o zarządzaniu kryzysowym. Został opracowany w szczególności na potrzeby Prezesa Rady Ministrów i Rady Ministrów. Jest dokumentem wyjściowym w procesie planowania cywilnego na szczeblu centralnym i wojewódzkim.

KPZK, zgodnie z ustawą o zarządzaniu kryzysowym, jest aktualizowany nie rzadziej niż raz na dwa lata, jednak również wtedy, gdy w wyniku uruchomienia procedur zostanie stwierdzona potrzeba wprowadzenia korekty, bądź uzupełnienia danej procedury lub w przypadku zmiany aktów prawnych, mających znaczenie dla funkcjonowania KPZK.

8 stycznia 2018 r. Rada Ministrów przyjęła aktualizację Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego (KPZK). Nowo przyjęty dokument jest wyjątkowy, m.in. ze względu  na wprowadzenie modułów zadaniowych, które ułatwiają proces planistyczny oraz podejmowanie decyzji już w czasie sytuacji kryzysowej. Podejście modułowe było testowane podczas przygotowań do Turnieju Euro 2012, Światowych Dni Młodzieży oraz Szczytu NATO w Warszawie. Istotą modułów jest ich uniwersalizm –  ten sam moduł może być wykorzystany przy różnych zagrożeniach, np. moduł „Zapewnienie bezpieczeństwa sanitarno-epidemiologicznego na terenie kraju” może być wykorzystany zarówno przy zagrożeniu powodzią, epidemii, jak i zdarzeniu terrorystycznym.

W Planie wyszczególniono ponad 190 modułów, które obejmują spektrum działań realizowanych przez Prezesa Rady Ministrów, każdego ministra kierującego działem administracji rządowej, szefów ABW i AW, wojewodów oraz dyrektora Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. Każdy moduł to zestawienie szczegółowych przedsięwzięć i sposobu ich realizacji. Moduły te pogrupowano w katalogi (oddzielnie dla każdego wykonawcy) od I do XXXV. Gospodarzem każdego katalogu jest konkretny minister lub wojewoda. Na przykład w sytuacji kryzysowej jaką jest powódź, przypisanie są katalogi realizowane m.in. przez ministrów właściwych do: spraw wewnętrznych, administracji publicznej, zdrowia, transportu itd. Gdy wystąpi sytuacja kryzysowa, podmiot wiodący (minister/wojewoda) wybiera zestaw katalogów, który ma być realizowany. Konkretne moduły z danego katalogu uruchamia właściwy minister, w uzgodnieniu z podmiotem wiodącym.  Każdy z podmiotów odpowiedzialnych za swój katalog musi przygotować przypisane mu moduły (wg wzoru zawartego w KPZK).

W KPZK, w siatce bezpieczeństwa zostało zidentyfikowanych 19 zagrożeń: powódź, epidemia, skażenie chemiczne, zakłócenie funkcjonowania systemów i usług telekomunikacyjnych, zakłócenie w systemach energetycznych, paliwowych, gazowych, silny mróz, intensywne opady śniegu, huragan, pożar wielkopowierzchniowy, epizootia, epifitoza, katastrofa morska, susza, upał, skażenie radiacyjne, zbiorowe zakłócenie porządku publicznego, zdarzenie o charakterze terrorystycznym, zakłócenie w funkcjonowaniu sieci i systemów informatycznych oraz działania hybrydowe.

Oczywiście nie wszystkie kryzysy da się przewidzieć. Nowatorstwo tej wersji Planu polega na tym, że nawet do zdarzenia, które nie zostało zidentyfikowane w procesie planistycznym, można wykorzystać opisane w KPZK moduły.

Główną zmianą w Krajowym Planie Zarządzania Kryzysowego, biorąc pod uwagę jego funkcjonalność, jest podział na dwie części – A i B.

Część A koncentruje się na działaniach realizowanych na rzecz minimalizacji ryzyka wystąpienia sytuacji kryzysowej i obejmuje zadania realizowane przez organy administracji publicznej w dwóch pierwszych fazach zarządzania kryzysowego: fazie zapobiegania i przygotowania. Część B natomiast, opisuje działania administracji po wystąpieniu kryzysu i zawiera rozwiązania stosowane podczas kolejnych faz: reagowania i odbudowy.

 

Część A zawiera:

• charakterystykę zagrożeń oraz ocenę ryzyka ich wystąpienia, w tym dotyczących infrastruktury krytycznej;
• zadania i obowiązki uczestników zarządzania kryzysowego w formie siatki bezpieczeństwa dla faz: zapobieganie i przygotowanie.

 

Część B  określa:

•  zadania i obowiązki uczestników zarządzania kryzysowego w formie siatki bezpieczeństwa;
•  zadania w zakresie monitorowania zagrożeń;
• procedury reagowania kryzysowego, określające sposób postępowania w sytuacjach kryzysowych – zestawienie katalogów i modułów zadaniowych ministrów i wojewodów;
• współdziałanie między służbami uczestniczącymi w realizacji planowanych przedsięwzięć na wypadek sytuacji kryzysowej;
• tryb uruchamiania niezbędnych sił i środków, uczestniczących w realizacji planowanych przedsięwzięć na wypadek sytuacji kryzysowej;
• zestawienie sił i środków planowanych do wykorzystania w sytuacjach kryzysowych;
• procedury realizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego – standardowe procedury operacyjne, w tym związane z ochroną infrastruktury krytycznej;
• organizację łączności;
• organizację systemu monitorowania zagrożeń, ostrzegania i alarmowania;
• zasady informowania ludności o zagrożeniach i sposobach postępowania na wypadek zagrożeń;
• organizację ewakuacji z obszarów zagrożonych;
• organizację ratownictwa, opieki medycznej, pomocy społecznej oraz pomocy psychologicznej;
• zasady oraz tryb oceniania i dokumentowania szkód;
• procedury uruchamiania rezerw strategicznych;
• priorytety w zakresie ochrony oraz odtwarzania infrastruktury krytycznej;
• wykaz zawartych umów i porozumień związanych z realizacją zadań zawartych w planie zarządzania kryzysowego;
• skróty zawarte w Krajowym Planie Zarządzania Kryzysowego;
• procedurę aktualizacji Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego.