8 stycznia 2018 r. Rada Ministrów przyjęła aktualizację Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego (KPZK). Nowy dokument znacząco różni się od poprzedniej wersji. Wieloletnie doświadczenia w korzystaniu z KPZK podczas kryzysów sprawiły, że w obecnie obowiązującej wersji zostały wprowadzone moduły zadaniowe, ułatwiające proces planistyczny i podejmowanie decyzji w czasie sytuacji kryzysowej.
„Podejście modułowe do planowania zostało przetestowane i sprawdziło się podczas przygotowań do Turnieju Euro w 2012 roku, Światowych Dni Młodzieży i Szczytu NATO w Warszawie w 2016 r. Jest ono bardziej uniwersalne – ten sam moduł może być wykorzystany przy różnych zagrożeniach, np. moduł „Zapewnienie bezpieczeństwa sanitarno-epidemiologicznego na terenie kraju” może być wykorzystany zarówno przy zagrożeniu powodzią, epidemii, jak i zdarzeniu terrorystycznym” – tłumaczy Krzysztof Malesa, zastępca dyrektora RCB.
W KPZK, w siatce bezpieczeństwa zostało zidentyfikowanych 19 zagrożeń. Oczywiście nie wszystkie kryzysy da się przewidzieć. Jednak nowatorstwo tej wersji Planu polega na tym, że nawet do zdarzenia, które nie zostało zidentyfikowane w procesie planistycznym, można wykorzystać opisane w KPZK moduły.
Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego, biorąc pod uwagę jego funkcjonalność, podzielono na dwie części – A i B (główna zmiana w stosunku do poprzednich edycji). Część A koncentruje się na działaniach realizowanych na rzecz minimalizacji ryzyka wystąpienia sytuacji kryzysowej i obejmuje zadania realizowane przez organy administracji publicznej w dwóch pierwszych fazach zarządzania kryzysowego: fazie zapobiegania i przygotowania. Część B natomiast, opisuje działania administracji po wystąpieniu kryzysu i zawiera rozwiązania stosowane podczas kolejnych faz: reagowania i odbudowy.
W Planie wyszczególniono ponad 190 modułów, które obejmują spektrum działań realizowanych przez Prezesa Rady Ministrów, każdego ministra kierującego działem administracji rządowej, szefów ABW i AW, wojewodów oraz dyrektora Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. Każdy moduł to zestawienie szczegółowych przedsięwzięć i sposobu ich realizacji. Moduły te pogrupowano w katalogi (oddzielnie dla każdego wykonawcy) od I do XXXV.
Gospodarzem każdego katalogu jest konkretny minister lub wojewoda. Na przykład w sytuacji kryzysowej, jaką jest powódź, przypisanie są katalogi realizowane m.in. przez ministrów właściwych do: spraw wewnętrznych, administracji publicznej, zdrowia, transportu itd. Gdy wystąpi sytuacja kryzysowa, podmiot wiodący (minister/wojewoda) wybiera zestaw katalogów, który ma być realizowany. Konkretne moduły z danego katalogu uruchamia właściwy minister, w uzgodnieniu z podmiotem wiodącym.
KPZK rozszerzono ponadto o nowe Standardowe Procedury Operacyjne:
- Organizacja ewakuacji obywateli polskich spoza granic kraju,
- Ostrzeganie i alarmowanie wojsk oraz ludności cywilnej o zagrożeniu uderzeniami z powietrza,
- Przekraczanie granic RP przez wojska sojusznicze w celu pobytu lub tranzytu,
- Organizacja medycznego mostu powietrznego w przypadku wystąpienia zdarzenia masowego.
W ciągu 12 miesięcy od przyjęcia KPZK (do 8 stycznia 2019 r.), każdy z podmiotów odpowiedzialnych za swój katalog musi przygotować przypisane mu moduły (wg wzoru zawartego w KPZK). Powinny one dać odpowiedzi na zasadnicze pytania: jakie są zadania główne i szczegółowe, kto uruchamia działania, kto, jak i z kim je wykonuje oraz jakimi dysponuje siłami.
* * *
Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego (KPZK) jest dokumentem planistycznym, przygotowanym przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa we współpracy z ministerstwami, urzędami centralnymi i województwami, w oparciu o ustawę o zarządzaniu kryzysowym. Został opracowany w szczególności na potrzeby Prezesa Rady Ministrów i Rady Ministrów. Jest dokumentem wyjściowym w procesie planowania cywilnego na szczeblu centralnym i wojewódzkim.
Pierwsza edycja Planu powstała w 2010 roku (wtedy był to KPRK – Krajowy Plan Reagowania Kryzysowego).
KPZK, zgodnie z ustawą o zarządzaniu kryzysowym, jest aktualizowany nie rzadziej niż raz na dwa lata, jednak również wtedy, gdy w wyniku uruchomienia procedur zostanie stwierdzona potrzeba wprowadzenia korekty, bądź uzupełnienia danej procedury lub w przypadku zmiany aktów prawnych, mających znaczenie dla funkcjonowania KPZK.
