W najnowszym numerze Biuletynu Analitycznego Rządowego Centrum Bezpieczeństwa piszemy m.in. o krajowym systemie obrony przed BMR i CBRN, wdrażaniu ramowego programu działań z Sendai na lata 2015-2030 w sprawie ograniczenia ryzyka katastrof, ćwiczeniu Libero 2019 czy VII Krajowym Forum Ochrony Infrastruktury Krytycznej. Zapraszamy do lektury.
KRAJOWY SYSTEM OBRONY PRZED BMR I CBRN – ASPEKTY WSPÓŁPRACY CYWILNO-WOJSKOWEJ, PLANOWANIA CYWILNEGO I ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO
Współpraca cywilno-wojskowa w aspekcie obrony przed czynnikami masowego rażenia
Krzysztof Malesa – Rządowe Centrum Bezpieczeństwa
Rola planowania cywilnego i zarządzania kryzysowego
Florian Naumczyk – Rządowe Centrum Bezpieczeństwa
Krajowy system obrony przed BMR i CBRN pod takim tytułem odbyło się 5 grudnia 2019 r. w Warszawie seminarium poświęcone obronie przed bronią i czynnikami masowego rażenia. Celem organizatorów przedsięwzięcia, a wśród nich Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, było dokonanie analizy różnych aspektów obrony przed BMR i CBRN i sformułowanie diagnozy stanu obecnego tak, aby możliwe było wskazanie kierunków działań mających doprowadzić do udoskonalenia obecnych rozwiązań, a w efekcie do stworzenia kompleksowego, sprawnego i efektywnego systemu.
BLACKOUT W WIELKIEJ BRYTANII – ANALIZA PRZYPADKU
Amelia Tomalska – Rządowe Centrum Bezpieczeństwa
Przerwa w dostawie prądu, która miała miejsce 9 sierpnia 2019 roku w Wielkiej Brytanii, uznawana jest za jedną z najpoważniejszych na terytorium Zjednoczonego Królestwa w ostatniej dekadzie. Konsekwencją tak poważnego incydentu było między innymi pozostawanie około 1,1 miliona mieszkańców bez prądu przez okres od 15 do 45 minut, przerwa w kursowaniu pociągów, a także brak zasilania w szpitalu w Ipswich oraz na lotnisku w Newcastle. W reakcji na zaistniałą sytuację brytyjski operator przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej oraz gazu ziemnego, spółka National Grid, opublikował raport, w którym dokładnie przeanalizowano przebieg zdarzenia, starając się jak najbardziej szczegółowo odtworzyć sekwencję incydentów oraz ustalić przyczynę przerwy w dostawie prądu.
WDRAŻANIE RAMOWEGO PROGRAMU DZIAŁAŃ Z SENDAI NA LATA 2015-2030 W SPRAWIE OGRANICZENIA RYZYKA KATASTROF
Beata Janowczyk – Rządowe Centrum Bezpieczeństwa
Z roku na rok obserwujemy wzrost częstotliwości występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych. Każdego roku kilkadziesiąt tysięcy osób na świecie umiera wskutek katastrof. Ramowy program działań z Sendai na lata 2015-2030 w sprawie ograniczenia ryzyka katastrof został przyjęty podczas Trzeciej Światowej Konferencji ONZ, która odbyła się w 2015 r. w Sendai w Japonii. Program jest odpowiedzią na coraz częściej występujące i przynoszące coraz większe straty klęski żywiołowe i katastrofy, zarówno naturalne, jak i związane z działalnością człowieka. Głównym jego celem jest znaczące ograniczenie liczby ofiar śmiertelnych oraz zminimalizowanie wpływu katastrof na ciągłość podstawowych procesów realizowanych przez państwo, w tym kluczowych usług zapewniających ochronę życia i zdrowia obywateli oraz funkcjonowanie administracji i gospodarki. Unia Europejska odegrała wiodącą rolę w negocjacjach dotyczących przygotowania Programu działań z Sendai, a wiele jego zaleceń opiera się na istniejących politykach i programach UE w zakresie zarządzania ryzykiem. Ponadto Komisja Europejska opracowała w 2016 r. Plan działania na rzecz realizacji Ramowego programu z Sendai na lata 2015-2030 w sprawie ograniczania ryzyka katastrof, który ma przyczynić się do wdrożenia przez państwa członkowskie postanowień Programu.
LIBERO 2019 ĆWICZENIE SPRAWDZAJĄCE PROCEDURY SYSTEMU ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO
Martyna Olejnik-Kołodziej – Rządowe Centrum Bezpieczeństwa
Zgodnie z ustawą z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz.U. z 2018 r. poz. 1401 z późn. zm.) do zadań Rządowego Centrum Bezpieczeństwa (RCB) należy planowanie cywilne, w tym opracowywanie i aktualizowanie Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego (KPZK). Jednym z etapów planowania jest testowanie opracowanego planu przede wszystkim poprzez ćwiczenia. W związku z powyższym, Rządowe Centrum Bezpieczeństwa wspólnie z Ministerstwem Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej (MGMiŻŚ) oraz Miejskim Przedsiębiorstwem Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie S.A. (MPWiK) zaplanowało i przeprowadziło ćwiczenie sprawdzające działanie podmiotów w sytuacji wystąpienia zakłóceń w systemie zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków. Była to piąta z kolei edycja ćwiczenia LIBERO. Kolejne tego typu krajowe ćwiczenie odbędzie się w 2021 roku.
ĆWICZENIE WOJSK USA W POLSCE „DEFENDER 2020” SPRAWDZIAN DLA CYWILNEJ GOTOWOŚCI DO WSPARCIA OPERACJI OBRONNEJ
Sławomir Łazarek – Rządowe Centrum Bezpieczeństwa
Planowane na wiosnę przyszłego roku ćwiczenie „DEFENDER 2020” będzie trzecim największym ćwiczeniem wojskowym na kontynencie europejskim od czasu zimnej wojny. Nie będzie to ćwiczenie natowskie, lecz amerykańskie – szczebla dywizyjnego. Jego głównym celem będzie sprawdzenie zdolności armii amerykańskiej do przerzutu sił lądowych z baz w głębi USA do portów na wschodnim wybrzeżu a następnie do portów morskich w Europie. Po rozładunku sprzętu wojskowego ze statków nastąpi jego dalsze przemieszczenie transportem lądowym do rejonów operacyjnego przeznaczenia poprzez terytorium Niemiec i Polski do państw bałtyckich. Główny ciężar zabezpieczenia transportowego spocznie na stronie cywilnej – administracji państwowej, zarządcach infrastruktury portowej, drogowej i kolejowej oraz na przewoźnikach komercyjnych. W połączonych manewrach weźmie udział łącznie 37 tys. żołnierzy ze Stanów Zjednoczonych, ale też państw sojuszniczych i partnerskich.
ALERT RCB – DOTYCHCZASOWE DOŚWIADCZENIA
Paweł Majcher – Rządowe Centrum Bezpieczeństwa
SMS-owy system powiadamiania o zagrożeniach – Alert RCB w pełnej funkcjonalności działa już ponad rok. 12 grudnia 2018 roku weszła w życie nowelizacja ustawy o zarządzaniu kryzysowym, która prawnie usankcjonowała system po 6 miesiącach pilotażu. W ciągu tego czasu, według badań opinii publicznej, Alert RCB – SMS-a z ostrzeżeniem otrzymało 81% Polaków. Dotychczasowe doświadczenia podsumowano na grudniowej konferencji zorganizowanej przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa.
VII KRAJOWE FORUM OCHRONY INFRASTRUKTURY KRYTYCZNEJ
Witold Skomra – Rządowe Centrum Bezpieczeństwa
13 grudnia 2019 r. odbyło się kolejne, siódme już, Krajowe Forum Ochrony Infrastruktury Krytycznej. Forum jak zwykle zgromadziło operatorów IK, przedstawicieli ministrów nadzorujących poszczególne systemy IK, wojewodów i przedstawicieli nauki. Mimo, że było to kolejne spotkanie w tym gronie, miało ono inny charakter niż poprzednie z uwagi na dwie okoliczności. Po pierwsze po 2 latach przygotowań, RCB rozpoczęło proces zmiany podejścia do wyłaniania infrastruktury krytycznej. Z podejścia obiektowo – systemowego w najbliższych latach zostanie wdrożone podejście usługowo – systemowe. Jest to podejście analogiczne do tego, które już zostało zastosowane przy wdrażaniu ustawy o Krajowym Systemie Cyberbezpieczeństwa. Druga okoliczność, wskazująca na szczególny charakter Forum, to zbliżający się koniec funkcjonowania obowiązującej wersji Narodowego Programu Ochrony Infrastruktury Krytycznej (NPOIK) – rok 2020 powinien zaowocować nową wersją programu. Podjęcie prac uzależnione jest jednak od przebiegu prac legislacyjnych nad nowelizacją ustawy o zarządzaniu kryzysowym, która m.in. diametralnie zmieni krąg podmiotów zaangażowanych w ochronę IK poprzez ustanowienie kategorii infrastruktury lokalnej nadzorowanej przez poszczególnych wojewodów.
