„Trident Jupiter 19” (część pierwsza[1]) to NATO-wskie ćwiczenie certyfikujące Połączone Siły Wysokiej Gotowości[2], ustanowione w ramach Sił Odpowiedzi NATO (edycja 2020[3]). Podczas ćwiczeń certyfikowano m.in. polskie komponenty narodowe wydzielone do tych sił, tzn. komponent sił specjalnych oraz jednostkę mającą zwalczać środki masowego rażenia. Natomiast głównym celem „Trident Jupiter 19” było testowanie zdolności sił NATO do reagowania na zagrożenia, w tym zdolności dowództw różnych komponentów SON[4] do dowodzenia w Europie północno-wschodniej oraz do przeprowadzenia operacji przez siły morskie[5]. Ćwiczenie „Trident Jupiter 19” zostało przeprowadzone w dniach 5-14 listopada 2019 roku.

Trident Jupiter 19 miało charakter aplikacyjny. Siedzibą kierownictwa ćwiczenia oraz części ćwiczących był ośrodek natowski w Stavanger (Norwegia). Jednak niektórzy uczestnicy pozostawali w swoich stałych siedzibach, w tym np. Naczelne Dowództwo Sojuszniczych Sił Europy w Mons[6] czy Sojusznicze Dowództwo Sił Połączonych NATO w Brunssum[7]. Ocena ćwiczenia trwa. W jego pierwszej części ocenie podlega przede wszystkim działanie poszczególnych dowództw, poszczególnych komponentów SON 2020 oraz STRIKFORNATO. W części drugiej (zostanie przeprowadzone pod koniec marca przyszłego roku) uwaga oceniających skupi się na  działaniu dowództwa w Brunssum[8].

W kierownictwie ćwiczenia działała grupa polskich wojskowych i cywili, „podgrywająca” stronę polską. Zajmowała się ona identyfikacją zagrożeń, z którymi mógłby zostać skonfrontowany nasz kraj i które musiałyby być uwzględnione w trakcie sojuszniczej operacji połączonej, przeprowadzonej na terytorium RP, a także regulacji NATO obowiązujących w takim przypadku. Ćwiczenie nie koncentrowało się tylko na aspektach wojskowych. Ćwiczący musieli reagować na zagrożenia hybrydowe, które niekoniecznie są jedynie militarne, a którym można zapobiegać, umacniając odporność na ich wpływ, budując w ten sposób gotowość cywilną. Wymagało to od ćwiczących dowódców uruchomiania działań odnoszących się również do innych dziedzin niż obronność, jak np. ochrona ludności, która w sytuacji kryzysowej wymaga współdziałania sfery wojskowej z cywilną. Tego typu przedsięwzięcia odnoszące się do obrony terytorium są w coraz większym stopniu uwzględniane w założeniach NATO i państw członkowskich Sojuszu. Wynikają one z artykułu 3 Traktatu Waszyngtońskiego oraz postanowień Szczytu NATO w Warszawie w 2016 r[9]. Gotowość cywilna do wsparcia operacji wojskowej jest jednym z ważniejszych czynników skutecznego odstraszania.

Współpraca pomiędzy wojskiem a polską sferą cywilną – ćwiczona w „Trident Jupiter 19 – I” wypadła bardzo dobrze dzięki zaangażowaniu kilkunastu ministerstw i instytucji cywilnych zarówno w trakcie przygotowania do tego ćwiczenia jak i w jego aktywnym etapie. Koordynatorem całego przedsięwzięcia było Rządowe Centrum Bezpieczeństwa. Warto podkreślić, iż „Trident Jupiter 19” było jednym z pierwszych ćwiczeń wojskowych NATO, w którym polski sektor cywilny był tak aktywny. Zgodnie z polityką NATO można spodziewać się zaangażowania w kolejne, podobne przedsięwzięcia.

 

[1] http://www.jwc.nato.int/index.php/jwcmedia/news-archive/752-nato-exercise-trident-jupiter-19-1-commences-at-joint-warfare-centre-and-aboard-uss-mount-whitney

[2] Very High Readiness Joint Task Force, VJTF

[3] SON 2020, NATO Response Forces, NRF 2020

[4] NRF Component Commands

[5] Desygnowane do STRIKFORNATO

[6] Supreme Headquarters Allied Powers Europe, SHAPE

[7] Allied Joint Force Command Brunssum, JFCBS

[8] Druga część ćwiczenia przeprowadzona zostanie pod koniec marca 2020 r. https://shape.nato.int/news-archive/2019/exercise-trident-jupiter-draws-to-a-close

[9] https://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_132722.htm