Coraz częściej występują w Polsce ekstremalne zjawiska pogodowe. Obserwujemy pogłębiającą się suszę, powodzie, szczególnie lokalne podtopienia, także nie dają o sobie zapomnieć. M.in. tym właśnie zagrożeniom poświęcone było Pierwsze Krajowe Forum Ograniczenia Ryzyka Katastrof, zorganizowane przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa 25-26 listopada.
Każdego roku kilkadziesiąt tysięcy osób na całym świecie umiera wskutek katastrof. Ograniczenie strat spowodowanych przez katastrofy, zarówno naturalne, w tym związane ze zmianami klimatu, jak i działaniami człowieka to cel przyjętego także przez Polskę Ramowego Programu Działań z Sendai na lata 2015-2030 w sprawie ograniczenia ryzyka katastrof.
Marek Kubiak, dyrektor Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, zauważył podczas Krajowego Forum, że ideą Ramowego Programu Działań z Sendai jest m.in. zestawienie strat spowodowanych katastrofami. Uzyskana dzięki temu wiedza pomoże podjąć decyzję, które obszary wymagają zwiększonych inwestycji na ograniczenie ryzyka. Zdaniem dyrektora RCB:
„skuteczne ograniczanie ryzyka katastrof wymaga zintegrowanych działań lokalnych, krajowych i międzynarodowych oraz współpracy instytucji publicznych, prywatnych i organizacji pozarządowych”.
Andrew Bower z Biura ONZ ds. Ograniczenia Ryzyka Katastrof (UNDRR) omówił m.in. wsparcie, jakiego ONZ może udzielić władzom lokalnym. Zauważył, że szczególnie istotna jest budowa odporności i opracowywanie planów działań już na poziomie poszczególnych miast.
Podczas spotkania przedstawiono także koncepcję zmiany podejścia do infrastruktury krytycznej w Polce.
„Ograniczenie ryzyka katastrof to także ochrona infrastruktury krytycznej. Pracując nad jej wzmocnieniem zaproponowaliśmy m. in. zmiany w wyłanianiu IK oraz skoncentrowanie się na zapewnieniu ciągłości usług”
– podkreślił Krzysztof Malesa, zastępca dyrektora Rządowego Centrum Bezpieczeństwa.
Beata Janowczyk, szef Wydziału Oceny Ryzyka i Planowania Rządowego Centrum Bezpieczeństwa zwróciła uwagę, że bardziej opłaca się budować infrastrukturę odporną na katastrofy niż modernizować konstrukcje niespełniające warunków bezpieczeństwa. Według szacunków Biura Narodów Zjednoczonych do spraw ograniczenia ryzyka katastrof, stosunek kosztów do korzyści jest jak 1:4. Nadal jednak w skali światowej problemem jest to, że na usuwanie skutków katastrof wydajemy cztery razy więcej niż na zapobieganie.
Robert Dzierzgwa, dyrektor Departamentu Strategii Rozwoju Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej stwierdził, że niezbędne jest wdrożenie w Polce zarządzania ryzykiem, co umożliwi spełnienie podstawowego warunku w kolejnej perspektywie finansowej UE na lata 2021-2027 i będzie miało przełożenie na pozyskiwanie środków finansowych w ramach polityki spójności.
Rządowe Centrum Bezpieczeństwa pełni funkcję krajowego punktu kontaktowego dla Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. wdrażania postanowień Ramowego Programu Działań z Sendai. Jednym z przedsięwzięć wpisanych w te działania jest stworzenie platformy wymiany informacji o krajowych i międzynarodowych inicjatywach podejmowanych na rzecz ograniczania ryzyka katastrof. W platformie uczestniczą nie tylko przedstawiciele administracji rządowej i samorządowej, ale także instytutów naukowo-badawczych, uczelni wyższych, organizacji pozarządowych oraz firm prywatnych.
Pierwsze Krajowe Forum Ograniczenia Ryzyka Katastrof umożliwiło spotkanie wielu środowisk zaangażowanych we wdrożenie Ramowego Programu Działań z Sendai oraz Agendy zrównoważonego rozwoju. Była to również okazja do zapoznania się z przykładami dobrych praktyk w tym zakresie, szczególnie pod kątem inicjatyw lokalnych, dotyczących także adaptacji do zmian klimatu.
