W lipcu w Polsce spotkają się przywódcy ponad 60 państw na Szczycie NATO, a po dwóch tygodniach z całego świata przyjadą pielgrzymi na  Światowe Dni Młodzieży, w których uczestniczyć będzie Ojciec Święty Franciszek. Obie te imprezy nie są traktowane jako sytuacje kryzysowe, jednakże szereg uwarunkowań związanych z organizacją i udziałem dużej liczby osób podlegających szczególnej ochronie oraz międzynarodowy aspekt tych przedsięwzięć wskazują, że należy uwzględnić potencjalną możliwość wystąpienia takiej sytuacji.

W dniach 8-9 lipca w Warszawie dojdzie do Szczytu NATO. Będą w nim uczestniczyć przywódcy ponad 60 państw i organizacji międzynarodowych i ok. 2 500 delegatów. Ich pracę będzie relacjonowało ok. 1 500 dziennikarzy ok. 500 reprezentantów ośrodków naukowych i badawczych. Na miejsce obrad wytypowano PGE Narodowy. Niezależnie od oficjalnego programu, uczestnicy Szczytu i osoby im towarzyszące będą przebywać w miejscach atrakcyjnych turystycznie w Warszawie i okolicy. Z kolei 31 Światowe Dni Młodzieży odbędą się w dniach 26-31 lipca 2016 r. W uroczystościach na terenie województwa małopolskiego i śląskiego będzie uczestniczyć Papież Franciszek oraz ponad 2 mln wiernych.

Siatka bezpieczeństwa

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa opracowano siatkę bezpieczeństwa dla Szczytu NATO i ŚDM, zawierającą katalog głównych zagrożeń mogących spowodować wystąpienie sytuacji kryzysowej, zaangażowane instytucje i ich główne zadania do wykonania w fazie reagowania. Wszystko po to, żeby móc skutecznie reagować przypadku wystąpienia zagrożeń mogących skutkować wystąpieniem sytuacji kryzowej. Siatka bezpieczeństwa została opracowana na podstawie doświadczeń i dostępnych danych historycznych związanych z wcześniejszymi wizytami Papieża na terenie Polski oraz organizacją poprzednich Światowych Dni Młodzieży w innych państwach. W siatce wskazano na możliwość wystąpienia w szczególności następujących zagrożeń:

• zdarzenie mogące wywołać panikę tłumu,
• awaria systemów elektroenergetycznych,
• awaria systemów łączności ,
• bezprawne użycie broni palnej/ładunku wybuchowego,
• uprowadzenie osoby/osób,
• naruszenie granic zamkniętej przestrzeni powietrznej przez drony
• katastrofa w ruchu drogowym/kolejowym.

Opracowana siatka jest uzupełnieniem siatki znajdującej się w Krajowym Planie Zarządzania Kryzysowego i obrazuje dodatkowe ryzyka, które mogą wystąpić w lipcu 2016 r. Służby muszą przejrzeć wszystkie plany zarządzania kryzysowego i uwzględnić te dodatkowe ryzyka w swoich planach

Szacowanie ryzyka

W Polsce nigdy nie było ataku terrorystycznego, nie można zatem wyliczyć prawdopodobieństwa na podstawie danych historycznych.  Dlatego konieczne jest skorzystanie z metod eksperckich. Porównywane są zmiany trendów z ostatnich kilku lat i na tej podstawie jest szacowane ryzyko wystąpienia zagrożenia. Ryzyko użycia broni, bądź ładunku wybuchowego określono na 3,8 w pięciostopniowej skali. Tak samo określono prawdopodobieństwo katastrofy w ruchu lotniczym. W przyjętej przez RCB skali oznacza to wynik między: „możliwe” a „prawdopodobne” ze skutkami ocenianymi jako „średnie”. „To jest zagrożenie, które zawsze pojawia się przy tego typu imprezach. Porównując to jednak do Euro 2012, widać zmianę postrzegania. Wtedy podstawowym zagrożeniem były bójki i naruszenia porządku prawnego, teraz zwraca się uwagę na wydarzenia mogące wywołać  panikę tłumu, która może być skutkiem m.in. zdarzeń terrorystycznych”  – tłumaczy dr Witold Skomra doradca Rządowego Centrum Bezpieczeństwa  dodając, że służby powinny być gotowe na każdego rodzaju zagrożenie.

 

 

Na czas organizacji Szczytu NATO i ŚDM Rządowe Centrum Bezpieczeństwa przygotuje zespół zadaniowy, który monitorować będzie zagrożenia i analizował sytuacje pod kątem wystąpienia sytuacji kryzysowej. Podczas przygotowań duży nacisk będzie położony na uproszczenie procedur uruchamiania sił i środków niezbędnych do działania w sytuacji kryzysowej, a będących w dyspozycji ministrów, komendantów i wojewodów oraz zorganizowanie systemu informacji tak, aby zapewnił jak najszybszą i wiarygodną wymianę informacji o sytuacji i ewentualnych zagrożeniach.

Komunikacja społeczna w kryzysie

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, wykorzystując doświadczenia m.in. z organizacji turnieju EURO 2012 pracuje również nad przygotowaniem Ksiąg Komunikacji Kryzysowej na ŚDM i szczyt NATO. Komunikacja jest równie istotnym elementem zarządzania kryzysowego jak działania operacyjne. Błędy w przekazie informacji, popełnione w obliczu nawet niewielkich kryzysów, mogą wpłynąć negatywnie na wizerunek Polski oraz poszczególnych instytucji, ale –  co ważniejsze – mogą doprowadzić do chaosu informacyjnego, przyczynić się do eskalacji potencjalnych sytuacji kryzysowej i utrudnić jej rozwiązanie. Aby uniknąć niepożądanego rozwoju wypadków  instytucje zaangażowane w opanowanie ewentualnej sytuacji kryzysowej muszą prowadzić spójną i jednolitą politykę informacyjną. Dokumentem, który porządkuje proces komunikacji społecznej, szczególnie gdy w rozwiązywanie kryzysu zaangażowanych jest wiele różnych instytucji i służb, jest Księga Komunikacji Kryzysowej. Jest to rodzaj podręcznika, który ma wspomóc rzeczników w zarządzaniu informacją w kryzysie. Wskazuje m. in. jak powinien przebiegać proces komunikacji:

• kto zarządza komunikacją,
• kto ustala przekazy,
• kto jest głównym komunikatorem.

Składa się  z dwóch części – pierwszej, opisującej zasady współpracy pomiędzy rzecznikami instytucji zaangażowanych w rozwiązywanie kryzysu i drugiej – zawierającej poradnik praktycznego działania na wybranych przykładach potencjalnych zdarzeń. Prace nad dokumentami są prowadzone w grupie roboczej, do której wchodzą rzecznicy prasowi i eksperci instytucji zaangażowanych w rozwiązywanie potencjalnych sytuacji kryzysowych podczas obu imprez. W przypadku gdyby doszło do sytuacji kryzysowej w jej rozwiązywanie zaangażowanych będzie wiele instytucji – w większości przypadków nie tylko z sektora administracji, lecz także biznesu. Każdy z podmiotów będzie prowadził również działania w zakresie komunikacji z mediami. Jej podstawą powinny być spójne i skoordynowane przekazy. Dlatego też w prace grupy roboczej zaangażowani są nie tylko rzecznicy służb i instytucji administracji publicznej, ale także przedstawiciele organizatora ŚDM czyli Kościoła Katolickiego oraz firm, które mogą pracować nad rozwiązywaniem potencjalnych kryzysów m.in. firm energetycznych. Harmonogram prac przewiduje, że obie Księgi Komunikacji Kryzysowej  trafią do odbiorców i użytkowników tego narzędzia do połowy czerwca.

 

O przygotowaniach RCB do Szczytu NATO i Światowych Dni Młodzieży można przeczytać również w najnowszym Biuletynie Analitycznym Rządowego Centrum Bezpieczeństwa.